داروهایی که قند خون را افزایش می‌دهند

داروهایی که قند خون را افزایش می‌دهند

0 دیدگاه 10 مرداد 1404 چاپ خبر بازدید: 97
داروهایی که قند خون را افزایش می‌دهند
داروهایی که قند خون را افزایش می‌دهند

بیماری دیابت، چه از نوع ۱ و چه از نوع ۲، با اختلال در تنظیم قند خون مشخص می‌شود. در حالی که داروهای زیادی برای کنترل قند خون طراحی شده‌اند، برخی از داروها، که ممکن است برای درمان بیماری‌های دیگر تجویز شوند، می‌توانند به طور ناخواسته باعث افزایش سطح قند خون شوند. آگاهی از این داروها و مکانیسم اثر آنها برای بیماران دیابتی و افراد در معرض خطر، حیاتی است تا از عوارض جانبی ناخواسته و کنترل دشوارتر بیماری جلوگیری شود.

داروهای رایج افزایش‌دهنده قند خون

چندین دسته دارویی با پتانسیل افزایش قند خون شناسایی شده‌اند:

  • کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزولون، دگزامتازون): این داروها که برای درمان التهاب، آسم، آلرژی و برخی بیماری‌های خودایمنی کاربرد دارند، از طریق افزایش تولید گلوکز در کبد و کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین (مقاومت به انسولین) باعث بالا رفتن قند خون می‌شوند.
  • دیورتیک‌های تیازیدی (مانند هیدروکلروتیازید): این داروها که معمولاً برای درمان فشار خون بالا و ادم (ورم) استفاده می‌شوند، می‌توانند با کاهش ترشح انسولین از پانکراس و افزایش مقاومت به انسولین، قند خون را افزایش دهند.
  • بتا بلاکرها (مانند متوپرولول، پروپرانولول): این داروها که برای درمان فشار خون بالا، آنژین صدری، آریتمی و اضطراب تجویز می‌شوند، می‌توانند علائم افت قند خون (هیپوگلیسمی) را در بیماران دیابتی ماسک کرده و همچنین ممکن است بر ترشح انسولین تأثیر بگذارند.
  • استاتین‌ها (مانند آتورواستاتین، سیمواستاتین): داروهایی که برای کاهش کلسترول خون استفاده می‌شوند، در درصد کمی از افراد می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش داده یا در بیماران دیابتی باعث افزایش جزئی قند خون شوند. مکانیسم دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما ممکن است شامل تأثیر بر عملکرد سلول‌های بتا در پانکراس باشد.
  • داروهای ضد روان‌پریشی غیرمعمول (مانند اولانزاپین، کلوزاپین): این داروها که برای درمان اختلالات روانی جدی تجویز می‌شوند، می‌توانند با ایجاد مقاومت به انسولین و افزایش وزن، به طور قابل توجهی قند خون را بالا ببرند.
  • برخی از داروهای ضد احتقان (مانند سودوافدرین): این داروها که در داروهای سرماخوردگی یافت می‌شوند، می‌توانند با تحریک سیستم عصبی سمپاتیک، باعث افزایش سطح قند خون شوند.
  • هورمون‌های تیروئید (در دوزهای بالا): در برخی موارد، مصرف بیش از حد هورمون‌های تیروئید می‌تواند متابولیسم را افزایش داده و منجر به بالا رفتن قند خون شود.

راهکارها و توصیه‌های پیشگیرانه 

برای بیماران دیابتی و افراد پرخطر، مدیریت مصرف این داروها و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه از اهمیت بالایی برخوردار است. همواره پزشک خود را در مورد سابقه دیابت یا هرگونه سابقه خانوادگی دیابت، و همچنین تمام داروهای مصرفی (شامل داروهای بدون نسخه و مکمل‌ها) مطلع کنید. در صورت شروع مصرف هر یک از داروهای فوق، یا تغییر دوز آنها، نظارت بر سطح قند خون (با استفاده از گلوکومتر) باید با دقت بیشتری انجام شود؛ پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز داروهای دیابت یا رژیم غذایی داشته باشد.

تغییرات سبک زندگی نیز نقشی اساسی ایفا می‌کنند. رژیم غذایی سالم با مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین، چربی‌های سالم و فیبر را افزایش دهید و از مصرف شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده پرهیز کنید. فعالیت بدنی منظم به بهبود حساسیت به انسولین و کنترل قند خون کمک شایانی می‌کند. همچنین، حفظ وزن سالم بسیار مهم است، زیرا چاقی یکی از عوامل اصلی مقاومت به انسولین است و کاهش وزن می‌تواند به بهبود کنترل قند خون کمک کند.

در نهایت، در مورد جایگزین‌های احتمالی برای داروهای افزایش‌دهنده قند خون با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است داروهای دیگری با اثرات مشابه و عوارض جانبی کمتر بر قند خون وجود داشته باشند. نوشیدن آب کافی در طول روز نیز به حفظ تعادل مایعات بدن و عملکرد صحیح متابولیسم کمک می‌کند.

با رعایت این نکات و همکاری نزدیک با تیم درمانی، می‌توان اثرات نامطلوب داروهای افزایش‌دهنده قند خون را به حداقل رساند و به مدیریت بهتر دیابت کمک کرد. سلامتی شما در گرو آگاهی و اقدامات پیشگیرانه است.